در Dien Phuong، روستایی در میان تپههای سرسبز Quang Nam ویتنام، یک کارگاه سفالی کوچک وجود داشت که غرق در رمز و راز و سنتهای آن منطقه بود. افسانهها حاکی از آن هستند که قرنها پیش، گروهی از صنعتگران چینی که کشتیشان در طوفان غرق شدهبود، با رسیدن به سواحل ویتنام، مسیر تازهای را در زندگی پیشگرفتند و هنر خود را در قالب صنایع دستی نفیس و دانش ساخت صنایع دستی، به این سواحل بردند. با گذشت زمان، این کارگاه رونق گرفت و شهرت آن در همه جا گسترش یافت. صنعتگران با پیشرفت تکنیکهای باستانی، که نسل به نسل، سینه به سینه منتقل میشدند، جانی تازه به خاک رُس دَمیدند و آن را به ترانهای از شاهکارهای سفالی بدلکردند. حتی دیوارهای شهر امپراتوری Hue در مرکز ویتنام، شاهد هنرنمایی کاشیهای پیچیده ساخته شده در Dien Phuong بودند. ساکنان این روستا معتقدند که برخی از محصولات سفالی کارگاه Terra Cotta دارای قدرت عرفانی بوده و صحبت میکنند و میتوانند اقبال خوبی برای خریدارانشان داشته باشند تا ارواح شیطانی را از آنها دورکنند! عدهای دیگر نیز بر این باورند که ارواحِ استادانِ صنعتگر، برای همیشه به کارگاه و محصولات کارگاه Terra Cotta گره خورده و حضورشان در کاشی، مجسمه، گلدان و کوزههای رُسی احساس میشود!
کارگاه Terra Cotta به عنوان یک مجموعه پیچ در پیچ با دیوارهای آجری، بیش از دو دهه است که استوار و پابرجا باقی مانده و امروزه با دو دیوار تاشوی بلند و یک دیوار دایرهای که کوره اصلی آجرپزی را احاطه کرده، روایتگری توانمند از معماری زمینه گرا و ستایش تاریخ است. قبل از اقدام به نوسازی در سال 2023 توسط معماران گروه Tropical Space، معماران فعالیتهای روزانه صنعتگران را در ساعتهای متوالی مشاهدهکردند و سپس کارگاه جدید را، بر اساس فرآیند مشاهده نور، جهت باد، قدمها، وضعیت نشستن، سبک راه رفتن و نحوه چرخش برای یافتن منبع مناسب نور، طراحیکردند. یادمان نرود که نور برای ساخت آثار مجسمه سازی بسیار ضروریست. بد نیست برای آشنایی با اصول معماری زمینه گرا میتوانید مقاله "همه چیز درمورد زمینه گرایی در معماری" را پیشتر، مطالعه کنید.
کارگاه Terra Cotta دارای دو دیوار آجری 5.4 متری است که فضا را به سه منطقه اصلی تقسیم میکند. اولین بخش، فضایی برای به دست آوردن تجربه تماشا و ملاقات بنا توسط بازدیدکنندگانی است که در بیرون بنا، در امتداد سطح آجری، طولانی قدم برمیدارند. این فضا که توسط یک پیادهرو در فضای باز به استودیوی Terra Cotta متصل میشود، از مردم دعوت میکند تا در حالی که به داستانهای سازندگان صنایع دستی گوش میدهند، سوغات گِلی خود را نیز خودشان بسازند. فضای دوم، میزبان بخش کار روزانه برای صنعتگران در ساحل رودخانه و در امتداد دیوار تاشده است. خاک کوبیدهشده در سطوح کف (تکنیکی که در ساخت و تکمیل کفهای سنتی ویتنامی استفاده میشود) به ایجاد رطوبت طبیعی همراه با دیوارهای آجری توخالی که فضای بیرون را به آتلیه متصل میکنند، کمک میکند.
بین هر دو بخش، معماران از یک راهرو طولانی و کوره اصلی استفاده میکنند که در آن سرباره آجر، محصولات آسیب دیده و باقیماندههای پس از یک فرآیند پخت، به عنوان یک ماده تکمیلی ویژه برای پوشش سطح حیاط مورد استفاده قرار میگیرند. اینجا همان بخشی از بناست که مردم میتوانند صدای سفال را در زیر قدمهایشان بشنوند. تجربه حضور در این بخش در حالی که میتواند اولین مرحله در دریافت احساس حضور تراکوتا در کل مجموعه کارگاه باشد، اما میتواند آخرین مرحله تور برای مشاهده کامل فرآیند ساخت محصول نیز لقب بگیرد. در راستای همین تجربه، کارگاه Terra Cotta به یکی از چندین مصداق بناهای زمینه گرا تبدیل شده است. آثار صنایع دستی به زیبایی در قفسهها در کنار تکههایی از مجسمههای تزئینی که هنوزتمام نشدهاند و روی زمین قرار دارند، نمایش داده میشوند.
دیوارهای آجری در کارگاه Terra Cottaچند عملکرد متفاوت دارند. مثلا ایجاد سایه و کنترل جریان هوا. این دیوارها نه تنها تقسیمکننده فضا هستند بلکه نقش نوعی رابط را در داخل ساختمان ایفا میکنند. هنگامی که بازدیدکنندگان مینشینند، دهانههای پایینی در سطح چشم، نمای خود را گسترش میدهند، منظری از زاویههای مختلف را باز میکنند و حتی افق نگاه خود را تا مناظر اطراف، از جمله باغ، استودیو Terra Cotta، و بوتههای بامبو در نزدیکی رودخانه، گسترش میدهند. دیوار گِرد، کوره قدیمی را احاطه کرده و یک بلوک ساده را تشکیل داده که با دیوارهای صاف یک چشمانداز یکپارچه را میسازند. در داخل، معماری، روند تکمیل یک مجموعه سفالی را به زیباترین شکل روایت میکند. ابتدا جابجایی و قراردادن آثار سفالی در کوره و افزودن هیزم و زغال چوب، سپس مشاهده دود سفید از نورگیر در حین کار کوره و در نهایت، تماشای ساختهشدن محصول نهایی.
کارگاه Terra Cotta همچنان به عنوان گواهی بر میراث ماندگار هنر ویتنامی، اسرار و داستانهای آن، برای همیشه در بستر خاک رسی که به آن جان بخشیده، استوار ایستاده است.
Source: Designboom